Miejsce realizacji: Uniwersytet Przyrodniczy - Rektorat (15)
Adres: Lublin, ul. Akademicka 13

Zjawisko promieniotwórczości polega na transformacji jąder atomowych danego pierwiastka w jądro atomowe innego pierwiastka z równoczesnym wypromieniowa­niem cząstek a (alfa) lub b (beta).  Rozpadowi temu zawsze towarzyszy promieniowanie g (gamma) natury elektromagnetycznej. Oddziaływanie promieniowania jonizującego z materią zależy od wartości dawki pochłoniętej. Zwykle promieniowanie przechodząc przez materię powoduje zmiany jej struktury. Część energii cząstki padającej zostaje zamieniona na ciepło, a częściowo w energię jonów i cząsteczek.

Zjawisko promieniotwórczości zaobserwował po raz pierwszy francuski uczony Henri Becquerel. W 1896 r. zawiadomił Akademię Nauk, że kawałki soli uranowej wysyłają nieznane promienie. To Maria Skłodowska proponowała nazwę: promieniotwórczość (radioaktywność), a pierwiastki, które posiadają tę dziwną własność promieniowania (uran i tor) - na­zywała promieniotwórczymi (radioelementami).

U podstaw szkodliwego działania promieniowania na organizmy leżą procesy jonizacji molekuł organizmu wywoływane przez promieniowanie. W wyniku tych procesów w tkankach tworzą się pary jonów stanowiących wysokoaktywne chemicznie rodniki. Następuje uszkodzenie struktury dużych cząstek przez ich niszczenie: rozrywanie lub zlepianie. Prowadzi to do zakłócenia przemian biochemicznych, warunkujących prawidłowe funkcjonowanie organizmu i do zmian strukturalnych komórek. Podstawowe czynniki decydujące o tym ile promieniowania do nasz dotrze to: czas, odległość od źródła, osłona oraz sposób oddziaływania: zewnętrzne lub pochłonięte przez organim.

Do wybranych zastosowań izotopów promieniotwórczych należą: czujniki dymu (instalacje przeciwpożarowe), radiografia przemysłowa, bomba cezowa, pomiary grubości, radiografia przemysłowa, badanie tarczycy (medycyna), bomba kobaltowa (medycyna), radiografia przemysłowa, urządzenia radiacyjne, waga izotopowa, sprzęt do pomiaru: grubości, poziomu cieczy w zbiornikach, stymulatory serca, czujniki dymu, aplikatory radowe, sprzęt do pomiaru grubości, farby świecące, napromieniowywanie żywności w celu wydłużenia okresu przechowywania.

Plan spotkania

Omówienie w formie krótkiego wykładu (ok. 20 min): Podstawy fizyki jądrowej. Pochodzenie, detekcja i ochrona, działanie promieniowania jądrowego na człowieka oraz zastosowanie izotopów promieniotwórczych. Prezentacja dwóch ćwiczeń zostanie przeprowadzona na Pracowni Fizyki sala 15:

1. a) Wyznaczenie grubości połówkowej D i współczynnika absorpcji promieniowania jądrowego w funkcji grubości badanego materiału
2. b) Wyznaczenie zależności pochłaniania promieniowania przez materiały o różnej liczbie masowej dla kilku wybranych próbek materiału

Na końcu: pytania i dyskusja dla chętnych uczestników

Prezentacja zostanie przedstawiona na Pra­cowni Fizyki nr 15 w Katedrze Biofizyki.