Projekty »
Bulimia psychiczna formą autodestrukcyjnego funkcjonowania współczesnego dorastającego pokolenia. Diagnoza, konsekwencje, propozycje terapeutyczne
:: Projekt K026 (Szczegóły) | |
Terminy |
Czas trwania projektu: 1 godz. (45 min.) |
Miejsce realizacji: Centrum Transferu Wiedzy (CTW 219)
Adres: Lublin, Al. Racławickie 14
Bulimia nervosa w literaturze specjalistycznej opisywana jest jako przykład nadmiernej, a wręcz chorobliwej koncentracji na swoim wyglądzie zewnętrznym, ze szczególnym uwzględnieniem masy ciała. Wśród pacjentów, u których rozpoznano objawy niniejszego zaburzenia dostrzega się uporczywe dążenie do osiągnięcia szczupłego wyglądu, które pośrednio zapewnia poczucie sprawowania kontroli nad zróżnicowanymi aspektami życia, nie tylko tymi o charakterze cielesnym. Ponadto, osobom cierpiącym na bulimię towarzyszy poczucie nadmiernej koncentracji na opiniach otoczenia oraz przekazie płynącym z mediów. W przebiegu bulimii pacjenci postrzegają siebie jako osoby otyłe i każdego dnia towarzyszy im lęk przed przytyciem. Dodatkowo, co charakterystyczne dla niniejszej jednostki chorobowej, odczuwają one niemożność zaprzestania jedzenia.
Bulimia to zaburzenie odżywiania, które cechuje się powtarzającymi epizodami niepohamowanego objadania się, po których następują czynności kompensacyjne o zróżnicowanym charakterze. Na początku rozwoju choroby pacjenci zaczynają traktować jedzenie jako środek umożliwiający redukcję napięcia oraz dyskomfortu psychicznego, związanego między innymi z poczuciem samotności oraz/lub odrzucenia. Wraz z rozwojem zaburzenia, epizody objadania się zaczynają przyjmować charakter napadowy, wiążący się z utratą kontroli nad ilością spożywanych produktów. Obserwacje i badania naukowe z dziedziny dietetyki dowodzą, iż pacjenci zmagający się z bulimią częściej sięgają po żywność bogatą w sacharozę oraz nasycone kwasy tłuszczowe. Najczęściej są to słodycze oraz/lub słone i tłuste przekąski. W przebiegu niniejszego zaburzenia pacjentom towarzyszą także napady nocnego objadania się. W zaawansowanych stadiach choroby dochodzi niejednokrotnie do sytuacji, w których osoby na tyle nie są w stanie pohamować swojego głodu, iż sięgają po produkty, które nie są w pełni przeznaczone do spożycia, np. zamrożone frytki, pizzę, nieugotowany makaron. Istnieje wiele czynników, które mogą odpowiedzialne być za wywołanie ataku żarłoczności. Zazwyczaj są to sytuacje nacechowane silnym napięciem emocjonalnym, nasilającym zarówno uczucie głodu, jak i pragnienia. Bezpośrednio po epizodzie objedzenia, pacjenci odczuwają chwilową ulgę. Wynika to z rozładowania napięcia, które wywołało atak. Niemniej jednak, już po krótkiej chwili osoby zmagające się z bulimią zaczynają odczuwać silne poczucie winy wynikające z utraty kontroli nad spożytą ilością pokarmu. Pacjenci w celu zapobieżenia efektom dostarczenia do organizmu nadmiernej liczby kalorii zaczynają podejmować wspomniane wyżej zachowania kompensacyjne, wśród których dominują: prowokowanie wymiotów; prowokowanie wydalania stolca; poddawanie się długotrwałym okresom głodówki oraz/lub stosowanie bardzo restrykcyjnych diet; zażywanie leków, które obniżają poczucie łaknienia; zażywanie leków moczopędnych; zażywanie preparatów podawanych pacjentom w przebiegu zaburzeń czynności tarczycy. Bulimia nervosa jest zaburzeniem, które odznacza się niezrównoważoną dietą, odpowiadającą za dostarczenie do organizmu niewłaściwych ilości oraz jakości składników pokarmowych. Taki styl odżywiania doprowadza do złego samopoczucia, które może wywoływać kolejne ataki żarłoczności. Przyczyny rozwoju żarłoczności psychicznej są niezwykle złożone. Do powstawania niniejszego zaburzenia mogą przyczyniać się zarówno czynniki psychologiczne, biologiczne, jak i społeczno-kulturowe. Czynniki psychologiczne – psychologowie podkreślają, iż ważne miejsce w etiologii zaburzeń odżywiania zajmują czynniki osobowościowe. Jednostki dotknięte bulimią wykazują takie cechy, jak impulsywność oraz labilność emocjonalna. Dodatkowo, osoby zmagające się z żarłocznością psychiczną w badaniach psychologicznych przejawiają niską samoocenę, trudności w zaakceptowaniu własnej osoby, jak również nadmierne wymagania w stosunku do samego siebie. Wielu badaczy zwraca także uwagę na silny związek występowania żarłoczności psychicznej z zaburzeniem osobowości typu borderline (osobowości chwiejnej emocjonalnie, osobowości z pogranicza). Takie osoby przejawiają pozornie dobre dostosowanie społecznie, niemniej jednak zmagają się one z przewlekle obniżonym nastrojem oraz poczuciem cierpienia. Dodatkowo, są one skłonne do manipulowania otoczeniem, skrywają wrogość i często wchodzą w niestabilne związki emocjonalne. Co ciekawe, badania psychologiczne podkreślają także, iż bulimia może związana być z występowaniem u jednostki nasilonego poczucia winy, zazdrości, drażliwości, a nawet agresji, która nasila w nich potrzebę osiągnięcia szczupłej sylwetki.
Wśród czynników ryzyka wyróżnia się przede wszystkim: traumatyczne wydarzenia z okresu dzieciństwa (np. doświadczenie przemocy fizycznej, wykorzystania seksualnego); występowanie w rodzinie chorób afektywnych, choroby alkoholowej, otyłości. Zanim postępowanie terapeutyczne zostanie zaplanowane, niezwykle ważne jest poznanie możliwych przyczyn rozwoju bulimia nervosa u danego pacjenta. Dlatego też, terapeuta powinien przeprowadzić wnikliwy wywiad zarówno z osobą dotkniętą chorobą, jak i jej najbliższą rodziną i otoczeniem. Pytania zadawane podczas wywiadu dotyczą między innymi okresu z życia pacjenta, który poprzedzał wystąpienie objawów, sytuacji rodzinnej (uwzględniając czynniki socjoekonomiczne), warunków pracy oraz wszelkich czynników, które w jakikolwiek sposób mogłyby wpłynąć na proces leczenia. Terapia bulimii powinna przebiegać w sposób wielokierunkowy i prowadzona być przez specjalistów z różnych dziedzin, w tym: lekarza rodzinnego, psychologa, psychiatrę oraz dietetyka.